Cognitive Assessment System (Cas)
Cognitive Assessment System (CAS), yeni nesil bir zeka testidir. Zekayı PASS teorisinde bilginin temeli olarak belirtilen planlama/organizasyon, dikkat, eşzamanlılık ve ardıl bilişsel işlem alanlarına dayanarak tanımlar. Öğrenme güçlüğü, DEHB, zihinsel engel ve travmatik beyin hasarı yaşayan ve üstün zekaya sahip bireyleri tanılamada, akademik başarıyı veya öğrenmede yaşanabilecek güçlükleri öngörmede etkili bir sistemdir. 5-17 yaş arası bireylere uygulanır. Uygulama süresi, öğrencinin performans hızına bağlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte ortalama 1-1,5 saattir. Değerlendirmede akademik bilgi/akademik performans veya kültür etkisi yoktur. Değerlendirmeye aç, yorgun, uykusuz, hasta gelinmemelidir.
İstanbul Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Tamer Ergin ve ekibi tarafından Türkiye standardizasyon çalışmaları yapılmıştır. İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi tarafından düzenlenen eğitime katılan ve uygulama yeterlilik sertifikasını kazanabilen psikologlar ve psikolojik danışmanlar tarafından uygulanabilir.
CAS ile birey neyi nasıl öğreniyor veya öğrenemiyor sorusuna cevap aranır. Planlama/organizasyon bilişsel işlem alanında problemlerin çözümlerinin belirlenmesi, seçilmesi, uygulanması, değerlendirilmesi ve değişen durumlara göre stratejilerin değiştirilmesi değerlendirilir. Dikkat bilişsel işlem alanında belirli bir zaman diliminde birçok uyarıcı arasından belirli bir uyarıcıya odaklanabilme, birden fazla uyarıcıya odaklanarak dikkati sürdürebilme, seçici olarak bir uyarana odaklanırken diğer uyaranlara direnç oluşturabilme, ortak özellikleri olan uyarıcıları belirleme ve seçici olarak bunlara odaklanabilme becerileri incelenir. Eşzamanlılık bilişsel işlem alanında ayrı uyaranlar tek bir bütün veya grup şeklinde bir araya getirilir ya da birleştirilir ve bir bütünlük içinde uyarıcının parçaları karşılıklı olarak ilişkilendirilir. Aynı anda birden fazla uyaranının ele alınabilmesi, uyaranlar arası ilişki kurabilme, kavramları ve ilişkileri anlayabilme becerileri değerlendirilir. Ardıl bilişsel işlem alanında uyaranlar zincir benzeri özel bir dizi oluşturacak şekilde bir araya getirilir, ardışık işlemler yapılır ve kısa süreli işitsel dikkat ve kısa süreli işitsel bellek becerileri incelenir.
Bireyin bilişsel işlem alanlarındaki performansının yaşına göre yeri ve bilişsel işlem alanlarının kendi içindeki tutarlılığı değerlendirilir. Bireyin bilişsel işlem alanlarından bir veya birkaçı yaşına göre geride ve/veya bilişsel işlem alanları arasında tutarsızlık var ise öğrenme performansı olumsuz etkilenir. Bu tabloyu düzenlemek için bireye PASS teorisine dayanarak bir eğitsel çalışma programı oluşturulur ve öğrenme performansı desteklenir.
